ଆଜି ପବିତ୍ର ରକ୍ଷା ପଞ୍ଚମୀ। ଏହି ପର୍ଵ କୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଶେଷ କରି ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନରେ ନିଷ୍ଠାର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଛି। ଏଥିପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପୂଜା ବିଧାନ କରାଯାଇ ରକ୍ଷା କବଚ ବା ଗୃହରେ ବନ୍ଧନ କରାଯାଇଛି। ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନଙ୍କ ଗୃହରେ ଏ ପର୍ବ ପ୍ରାୟତଃ ପାଳନ ହେଇଥାଏ। ଏ ପର୍ବରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏ ଦିନ ଗୃହକୁ ରାକ୍ଷସାଦିଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରୁ, ରୋଗରୁ ଓ ସର୍ବ୍ୱାପଦରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଗୃହର ଦ୍ୱାର ନିକଟସ୍ଥ କାନ୍ଥରେ ଗଣେଶ, ମହାଦେବ ଓ ଏକପାଦ ଭୈରବ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ଲେଖାଯାଏ ଏବଂ ଦାଣ୍ଡଚାଳରେ ଓ ବାଡ଼ିଚାଳରେ ରକ୍ଷାକାଣ୍ଡ ଉକୁଚା ଯାଏ । ଗଣପତି,ଭୈରବ,ମହାଦେବଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ ୫୨ ବୀରଙ୍କ ଭିତରେ ଘଣ୍ଟାକର୍ଣ୍ଣ ନାମକ ବୀରଙ୍କ ନାମରେ ପିଠା ବଳୀ ଦିଆଯାଏ ଏ ସମୟରେ ପ୍ରାର୍ଥନା କରାଯାଏ ଗୃହକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ । କେତେକ ଯାଗାରେ ଗହ୍ମାମାଟୀ ଆଣି କବାଟରେ ମଣ୍ଡଣୀ କରାଯାଏ ଏହି ପର୍ବକୁ ନେଇ ଆମ ଓଡିଶାରେ ବୁଢୀ ମାଆ ମାନେ ଟୁଆଁ ଟୁଇଁ ଗପ କହି ଆମକୁ ଖୁସି କରାନ୍ତି । ଏଥିରେ ଗ୍ରାମର ସେବାୟତ ମାନେ ଆସି ପିଠାପଣା ନିଅନ୍ତି। ବାହାର କାନ୍ଥରେ ଖଡିଦ୍ଵାରା ରେଖା ଟାଣିବା ସହିତ ଜଙ୍ଗଲି ଜନ୍ତୁଙ୍କ ଠାରୁ ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ ଘରର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରବେଶ ଦ୍ଵାରରେ ବଟୁକ ଭୈରବ / ଶିବ/ ଗଣେଶଙ୍କର ଚିତ୍ର କରନ୍ତି। କେତେକ ଲୋକ ମହାଦେବଙ୍କ ବାହାନ ଭୃଷବ/ ଗଣେଶଙ୍କ ବାହାନ ମୁଷିକ/ ବଟୁକ ଭୈରବଙ୍କ ବାହାନ କୁକୁରର ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟ ଘରର ପଛଦ୍ଵାରରେ ଅଙ୍କନ କରନ୍ତି। ରାତିରେ ବନ୍ୟ ଜନ୍ତୁ ଓ ବିଷାକ୍ତ / ସରୀସୃପ ମାନଙ୍କପାଇଁ କିଛି ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରାଯିବାର ବିଧିରହିଛି।
ରକ୍ଷା କରଣ ମନ୍ତ୍ର
ଓଁ ଘଣ୍ଟାକର୍ଣ୍ଣ ମହାବୀର ସର୍ବବ୍ୟାଧି ନିବାରଣ
ସର୍ବୋପଦ୍ରବ ସଂଘାତ ବିଦ୍ରାବଣ ହରପ୍ରିୟେ ।
କଣ୍ଠେ ଯସ୍ୟ ମହାନୀଳଂ ଭୂଷଣଂ ଯସ୍ୟ ପନ୍ନଗାଃ
ତେଜାଂସି ତସ୍ୟ ଦେବସ୍ୟ ରକ୍ଷନ୍ତୁ ମମ ମନ୍ଦିରମ୍ ।।
ରକ୍ଷା ବନ୍ଧନ ମନ୍ତ୍ର
ଯେନ ବଦ୍ଧୋ ବଳିରାଜା ଦାନବେନ୍ଦ୍ରୋ ମହାସୁରଃ
ତେନତ୍ୱା ମପି ବଦ୍ଧ୍ନାମି ରକ୍ଷମା ଚଳମାଚଳ ।
ଦ୍ଵାରଦେବ! ନମସ୍ତୁଭ୍ୟଂ ନମସ୍ତେ ନନ୍ଦିକେଶ୍ୱର
ଭାଦ୍ର କୃଷ୍ଣ ପଞ୍ଚମ୍ୟାଂ ରକ୍ଷ ରକ୍ଷ ମହେଶ୍ୱର ।।
ଏହି ମନ୍ତ୍ରଟି ତାଳପତ୍ରରେ ଲେଖି ସେ ତାଳପତ୍ର ଖଣ୍ଡି ମୋଡ଼ା (ରକ୍ଷାକାଣ୍ଡ)ରେ ଗୁନ୍ଥିଦେଇ ରାତିରେ ଦାଣ୍ଡଚାଳରେ ଓ ବାଡ଼ି— ଚାଳରେ ସେ ମୋଡ଼ାଟି ଲଟକାଇ ଦିଆଯାଏ ଓ ପିଠା ପୂଜା କରି ‘ବାଘମାମୁଁ’ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଘରର ବାହାରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦିଗକୁ ପିଠାଖଣ୍ଡମାନ ପକାଇବାକୁ ହୁଏ ।ଏହି ରକ୍ଷା କରଣ ଦ୍ଵାରା ଗୃହେ ଏକ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ଉପଦ୍ରବ ଖଣ୍ଡନ ହୋଇଥାଏ ।